Smart Urban Regions of the Future

Smart Urban Regions of the Future (VerDuS SURF) was hét kennisprogramma van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), NWO, Platform31 en het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA op het gebied van slimme stedelijke regio’s. De initiatiefnemers brachtehn 16,5 miljoen euro samen voor onderzoek en kennisoverdracht in de periode 2015-2021.

In VerDuS SURF werkten (internationale) consortia van wetenschappelijk onderzoekers en praktijkpartijen in stedelijke regio’s samen aan kennis op de raakvlakken van ruimte, wonen, bereikbaarheid, economie en bestuur. De programmacommissie VerDuS SURF stuurde het programma aan.

Het beschikbare budget is in verschillende rondes toegekend aan onderzoeksprojecten. Ook was er sprake van cofinanciering door praktijkpartijen. Door een dynamische manier van gefaseerde onderzoeksprogrammering met meerdere calls werd ingespeeld op nieuw opkomende vragen en (beleids)ontwikkelingen.

In 2021 is VerDuS SURF geëvalueerd door een externe evaluatiecommissie. De samenvatting hiervan kunt u downloaden (PDF); het gehele rapport is aan te vragen bij surf@nwo.nl.

  • Meer over VerDuS SURF

    In VerDuS SURF werken nationale en internationale consortia van wetenschappelijk onderzoekers en praktijkpartijen in stedelijke regio’s samen werken aan kennis op de raakvlakken van ruimte, wonen, bereikbaarheid, economie en bestuur. Het programma bouwt voort op de VerDuS-programma’s Kennis voor Krachtige Steden, Duurzame Bereikbaarheid van de Randstad en Urban Regions in the Delta. In VerDuS SURF staat kennisontwikkeling in cocreatie met beleid en praktijk centraal. Het programma zal nieuwe kennis en handelingsperspectief opleveren voor Nederlandse stedelijke regio’s. Een schrijfgroep van wetenschappers heeft de inhoudelijke structuur en focus van het programma uitgewerkt, waarna in twee zogenaamde ‘carrefour-bijeenkomsten’ met experts vanuit beleid, planbureaus en maatschappelijke organisaties en met diverse onderzoekers over de maatschappelijke uitdagingen voor stedelijke regio’s is gediscussieerd. Zie hiervoor de Programmastudie VerDuS SURF (Nederlands | English). Binnen VerDuS SURF worden zowel Nederlandse praktijkprojecten ontwikkeld en uitgevoerd als projecten die zijn ingebed in JPI Urban Europe. Dit laatste draagt bij aan een sterkere positie van de Nederlandse kennisinfrastructuur in Europees onderzoek.

  • Programmacommissie VerDuS SURF

    De volgende personen vormen de programmacommissie VerDuS SURF:

    • drs. Hans Tijl (voorzitter), Provincie Flevoland
    • dr. Erik Schmieman, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
    • drs. Pallas Agterberg, Alliander
    • prof. dr. Edwin Buitelaar, Planbureau voor de Leefomgeving
    • dr. Marianne Linde, Gemeente Tilburg
    • drs. Koen Haer, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
    • prof. dr. Frank van Oort, Erasmus Universiteit Rotterdam / Universiteit Utrecht
    • dr. Cees-Jan Pen, Fontys Hogescholen
    • drs. Karen de Ruijter, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
    • prof. dr. Veronique Schutjens, Universiteit Utrecht
    • prof. dr. ing. Geert Teisman, Erasmus Universiteit Rotterdam
    • prof. dr. Bert van Wee, Technische Universiteit Delft
  • Vijf grote nationale projecten

    Op 16 december 2015 zijn vijf grote VerDuS SURF-projecten toegekend met elk een omvang van 1,8 tot 2,5 miljoen euro inclusief de cofinanciering van deelnemende praktijkpartijen.

    • R-LINK – over gebiedsontwikkeling via kleinschalige initiatieven
    • SCRIPTS – over het openbaar vervoer van de toekomst en Mobility as a Service
    • Smart Cycling Futures – over slimme fietsinnovaties voor leefbare stedelijke regio’s
    • STAD – over impact op ruimte en mobiliteit van zelfrijdende voertuigen
    • U-SMILE – over slimme prikkels in stedelijk verkeer
  • Middelgrote, Europese projecten - ERA-NET COFUND Smart Cities and Communities, ENSCC

    In december 2015 zijn in het kader van de call ‘ERA-NET COFUND Smart Cities and Communities’ (ENSCC) in totaal zeventien projecten toegekend, waarvan dertien met Nederlandse inbreng. Deze dertien maken onderdeel uit van VerDuS SURF. Het betreft de onderstaande projecten met elk een omvang van tussen de 209.000,- en 250.000,- euro.

    • BREATHE – Building Resilient Economic Agglomerations on Transportation and Health Effects: Urban form, location choice and transport solutions for low-carbon cities
    • CIVIC – Construction In Vicinities: Innovative Co-creation
    • CODALoop – Community Data-Loops for energy-efficient urban lifestyles
    • DESENT – Smart decision support system for urban energy and transportation
    • IP-SUNTAN – Innovative Policies for Sustainable Urban Transportation
    • Me2 – Integrated smart city mobility and energy platform: me2 (website)
    • PARENT – PARticipatory platform for sustainable ENergy managemenT
    • SCITHOS – Implementing low carbon social urban tourism solutions and creating citizen empowerment through Smart City Hospitality
    • SmarterLabs – Improving Anticipation and Social Inclusion in Living Labs for Smart City Governance
    • SmartGov – Advanced decision support for Smart Governance
    • Smart Urban Isle – Smart bioclimatic low-carbon urban areas as innovative energy isles in the sustainable city
    • SPACERGY – Space-Energy patterns for smart energy infrastructures, community reciprocities & related governance
    • TRANS-FORM – Smart Transfers through Unravelling Urban Form and Travel Flow Dynamics
  • Middelgrote, Europese projecten - ERA-NET COFUND Smart Urban Futures, ENSUF

    In december 2016 zijn er in het kader van de call ‘ERA-NET Cofund Smart Urban Futures’ (ENSUF) in totaal vijftien projecten toegekend, waarvan zeven met Nederlandse inbreng. Ook deze zeven maken onderdeel uit van VerDuS SURF. Het betreft de onderstaande projecten met elk een omvang van tussen de 200.000,- en 300.000,- euro.

    • 3S RECIPE – slimme oplossingen voor krimpregio’s (Smart Shrinkage Solutions)
    • BRIGHT FUTURE – innovatieve lokale ontwikkelingsstrategieën voor de toekomst van (post)industriële (kleinere) Europese steden
    • Cities of Making – over het terugbrengen van de maakindustrie naar de stad
    • FloodCitiSense – een ‘early warning’-dienst voor wateroverlast in steden voor en door burgers en autoriteiten
    • FLOODLABEL – over overstromingslabels voor gebouwen
    • SMART-U-GREEN – over conflicterende perspectieven bij transformaties tussen stad en groene omgeving
    • SmartUrbI – over sleutelfiguren in buurten
  • Middelgrote, Europese projecten - Sustainable Urbanisation Global Initiative, SUGI

    in januari 2018 zijn in het kader van de call SUGI/Food-Water-Energy Nexus (SUGI) in totaal 15 projecten toegekend. Zeven hiervan hebben een Nederlandse partner. De projecten hebben een looptijd van drie jaar.

    • CITYFOOD: Smart integrated multitrophic city food production systems
    • CRUNCH: Climate Resilient Urban Nexus Choices
    • ENLARGE: ENabling LARGE-scale integration of technology hubs to enhance community resiliency via DDS in various urban FWE nexuses
    • GLOCULL: Globally and LOCally-sustainable food-water-energy innovation in Urban Living Labs
    • M-NEX: The Moveable NEXUS: Design-led urban food, water and energy management innovation in new boundary conditions of change
    • Urbanising in Place: Building the food water energy nexus from below
    • WASTE FEW ULL: Waste Food-Energy-Water Urban Living Lab – Mapping and Reducing Waste in the Food-Energy-Water Nexus
  • Pop Up-projecten

    In het kader van het financieringsinstrument VerDuS SURF Pop Up zijn er verschillende projecten toegekend:

    Call 2016

     

    Eerste call 2017

     

    Tweede call 2017

     

    Call 2018

     

    Eerste call 2019

     

    Tweede call 2019

  • Midterm review 2018

    VerDuS SURF op koers en richting oogstfase

    Het programma VerDuS SURF was in het najaar van 2018 halverwege zijn looptijd. In de afgelopen periode vond een mid term-review plaats om te bepalen of het programma op koers ligt en welke aanpassingen denkbaar zijn om in de resterende looptijd de doelstellingen te behalen. Gebleken is dat VerDuS SURF zich als geheel veelbelovend ontwikkelt, dat de ruimtelijke aspecten explicieter aandacht verdienen en dat Platform31 een sterkere rol in de kennisdisseminatie kan spelen.

     

    De mid term-review startte met een zelfreflectie door het VerDuS-bureau en de Programmacommissie SURF. Deze werd met achterliggende documenten ter hand gesteld aan een evaluatiecommissie die bestond uit drie onafhankelijke deskundigen uit wetenschap, beleid en praktijk. Daarnaast bogen de vijf grote nationale SURF-projecten zich via een intervisietraject over de kenniscocreatie binnen hun project met een doorkijkje naar de werkwijze binnen SURF in het algemeen.

     

    Waardering
    De onafhankelijke evaluatiecommissie is van oordeel dat het programma als geheel goed op koers ligt. Ze waardeert de flexibiliteit in de uitvoering van de projecten, zoals de manier waarop er wordt omgegaan met knelpunten en met inhoudelijke vraagstukken die tussentijds opkomen. De evaluatiecommissie geeft ook aan onder de indruk te zijn van de gekozen doelstelling van het programma: het verbinden van onderzoek, praktijk en beleid. De variatie van grote langlopende projecten en kleine kortlopende projecten biedt gelegenheid voor financiering van verschillende typen vraagstukken en projectvormen.

    Wel constateert de evaluatiecommissie dat de administratieve lasten voor deelnemende partijen hoog zijn. Ook blijkt de kenniscocreatie – wetenschappelijk onderzoek met praktijkpartijen in bijvoorbeeld living labs – niet altijd even gemakkelijk. De evaluatiecommissie is positief over de strategieën die zijn gevonden om hier tijdens de looptijd van de projecten mee om te gaan om het onderzoek alsnog doorgang te laten vinden.

     

    Ruimtelijke aspecten
    Wat betreft de inhoudelijke focus constateert de commissie dat vier van de vijf grote nationale projecten over mobiliteit en bereikbaarheid gaan. Het thema ruimte, dat binnen VerDuS SURF ook centraal staat als maatschappelijke opgave, is hierbij nog onvoldoende expliciet aan bod gekomen. Wel liggen er genoeg kansen om de ruimtelijke aspecten in de resterende looptijd sterker naar de voorgrond te brengen.

     

    Ook adviseert de evaluatiecommissie om de grote nationale en middelgrote internationale VerDuS SURF-projecten onderling van elkaar te laten leren, bijvoorbeeld waar het gaat om kennisdisseminatie. Nu de oogstfase aanbreekt, wordt inzet op kennisdisseminatie des te belangrijker. De evaluatiecommissie vindt de eerste resultaten veelbelovend wat dat betreft. Aangemoedigd wordt dat Platform31 een sterkere rol gaat spelen in de kennisdisseminatie naar praktijkpartijen.

     

    Uitwerking aanbevelingen
    De Raad van Toezicht VerDuS, de VerDuS-directie en de Programmacommissie SURF nemen de aanbevelingen van de evaluatiecommissie, waaronder suggesties uit de zelfreflectie, graag ter harte. Deze worden op korte termijn uitgevoerd of ingezet.

     

    Download hier het volledige evaluatierapport (PDF).

  • Contact

    Esther van der Wel, secretaris VerDuS SURF, e.vanderwel@nwo.nl

Partners